kóčka
kóčka
kóčka (hornjoserbšćina)
wobdźěłaćkazus | singular | dual | plural | ||
---|---|---|---|---|---|
nominatiw | kóčka | kóčce | kóčki | ||
genitiw | kóčki | kóčkow | kóčkow | ||
datiw | kóčce | kóčkomaj | kóčkam | ||
akuzatiw | kóčku | kóčce | kóčki | ||
instrumental | z(e) kóčku | z(e) kóčkomaj | z(e) kóčkami | ||
lokatiw | po kóčce | po kóčkomaj | po kóčkach |
Ortografija
Dźělenje słowow:
- kóč·ka
Wurjekowanje
- MFA: ['kɔčka], datiw ['kɔčcɛ]
- Słuchowe přikłady:
Semantika
Woznamy:
- [1] zwěrjo (rubježne zwěrjo, cycak, mjasožračk) z swójby kóčkowate (Felidae Fischer 1817),
wosebje:- [1a] zwěrjo doma, domjaca kóčka (Felis silvestris catus (Linnaeus, 1758)), zdomestikowana forma płoweje kóčki (Felis silvestris libyca Forster, 1780) najskerje z wliwami druhich poddružinow dźiweje kóčki
- [1b] zwěrjo lěsa, lěsna kóčka (Felis silvestris silvestris (Schreber, 1775)), ewropska poddružina dźiweje kóčki
- [1c] dźiwe zwěrjo Ewropy, juhozapadneje Azije a sewjerneje Afriki, dźiwa kóčka (Felis silvestris Schreber, 1775)
- [2] sančka wot [1a-c]
Dalše wujasnjenja:
- [1]
Skrótšenki:
- [1]
Pochad:
- [1]
Synonymy:
- [1] mica, micka
- [1a] domjaca kóčka
- [1b] lěsna kóčka, ewropska dźiwa kóčka
- [1c] dźiwa kóčka
Muske formy:
Antonymy:
- [1]
Hyperonymy:
- [1-4] zwěrjo, rubježne zwěrjo, cycak
Hyponymy:
- [1a] angorska kóčka, siamska kóčka, ...
- [1c] europska lěsna kóčka, płowa kóčka, ...
- [1] law, tiger, rys, ocelot, puma, ...
Kolokacije:
- [1]
Přikłady:
- [1] Rys je kóčka we wulkosći mjeńšeho wowčerskeho psa. (Serbske Nowiny, 16. požnjenca 1999) [1]
- [1a] Pod hnijatym špundowanjom synoweje łubje bě cuza kóčka młode poměła, třičerwjeno-běło-šěroblakate a jedne sněhběłe. (Jurij Brězan) [2]
- [1a] A Ladek šmóra so wokoło njeho kaž kóčka, a druhdy tež z nim porěči. (Lubina Hajduk-Veljkovićowa) [3]
- [1b-c] Kóžde zwěrjo, hač law, mjedwjedź, wjelk, liška, kóčka, škraholc, wosoł, wrobl abo sknadz, rěči a jedna wotpowědnje swojim typiskim kajkosćam. (Handrij Zejler) [4]
- [1b-c] Ow, hdy by Měrana wědźała, zo je ta, kotraž běše jej tak hłuboko wutrobinu ranu zasadźiła, tu w tajkej bliskosći, wona by kaž rys abo dźiwja kóčka na konja skočiła a jej wóčce wudrapała. (Jakub Lorenc-Zalěski) [5]
- [1a] Runje tajki kulowaty bě něhdy na row małeje kóčki połožiła, kotruž bě jako dźěćo přewšo rady měła. (Jěwa-Marja Čornakec) [6]
- [1a] Tu a tam bur hižo kruch skotu do jstwy abo do kuchnje bjerješe, pos z hěty ke kóčce pod kachlowu ławu zalěze, haj samo do jeje korbjawki so stłóči ; wšón domjacy skót zacuwaše, zo so w přećelstwje lěpje hrěje hač w přećiwnistwje, a tež ludźo to začuwachu. (Marja Kubašec) [7]
- [] Čorne kosy wobaraja so přećiwo sróce a tež přećiwo kóčce, kaž derje móža. (Mikławš Bjedrich-Radlubin) [8]
- [] Prěni raz wzach jeho mi poskićenu ruku, mjenowaše mje krjechku kóčku, a ja rybowach so wo jeho ramjo. (Jěwa-Marja Čornakec) [6]
- [1a] Hólčk sydny so na ławku, přihladowaše, kak stara Madlena kachle tepješe, hrajkaše sej z kóčku, a starej žonje bě nadobo tak słónčnje, tak ćopło w kuchni, zo dyrbješe sebi z ]]ruka|ruku]] přez woči zjěć. (Marja Młynkowa) [9]
- [1a] Na jeničkim woknje, do zahrody hladacym, ležeštej Domanic kóčce, bur njerodźeše jeju w stwě. (Jurij Brězan) [10]
- [1a] Stany a dosahny sej čornej malej kóčce. (Jan Wornar) [11]
- [1a] Wón sedźeše doma před chěžnymi durjemi a hrajkaše sej z młodymaj kóčkomaj. (Jan Wornar) [11]
- [1a] Na ponošku našim sedźa štyri kóčki, sedźa štyri kóčki, łušća tej móšini slowkowe póčki. (Handrij Zejler) [12]
- [1b-c] Nimo mjedwědźow, kotrež pak tutu bahnatu krajinu mjenje lubowachu, mjerwješe so tu z rubježnej zwěrinu: wjelki, liški, šwincy, rysy, dźiwje kóčki a tež na rěčnych a tymjenišćowych kupach bydlace bobry. (Jakub Lorenc-Zalěski) [5]
- [1a] W Choćebuzu zadomjeja so kóžde lěćo něhdźe 100 kóčkow kaž tež njeličomne wujki a małoróstne nukle. (Serbske Nowiny, 26. julija 1999) [13]
- [] Kóčkam wěrić. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- [1a] „Ja budu přeco ze psami a kóčkami jěsć“, wotmołwi holčka. (Pawoł Nedo) [15]
- [1a] Ale cyle wěsće měješe Krystof druhe starosće, hač so wo młodych kóčkach rozmolwjeć abo jich limonadu pić. (Jan Wornar) [11]
Rěčne wobroty:
- [1] Znjesć so. Wonej so znjesetej kaž pos a kóčka. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Sedźeć kaž kóčka při pjecaku. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Łakać kaž kóčka před myšacej dźěrku. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Khodźić ćicho kaž kóčka. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Hrać z někim kaž kóčka z myšku. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Hidźić so kaž pos a kóčka. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Wonaj staj kaž pos a kóčka. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Zabrudźeny kaž lěpje/r. - Zabyćiwa kaž koza (kóčka[[spinka|)]. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Lišćata kaž kóčka. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Falšna kaž kóčka. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Šćěkać so kaž młode kóčki. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Myšku na kóčku honić: Słabšeho na sylnišeho šćuwać. (Jan Radyserb-Wjela) [16]
- Worać z myšemi a z kóčku. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Psa z kóčku wěrować. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Rola, jako by z kóčku a myšemi worał. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Po psa hić a kóčku přinjesć. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
- Kóčkam wěrić. (Jan Radyserb-Wjela) [14]
Wotwodźene wopřijeća:
- [1]
Přełožki
wobdźěłaćZapadosłowjanske
wobdźěłaćWšitke
wobdźěłaćReferency a dalše informacije
- [1,2] wikipedijowy nastawk „Kóčki“
Noty:
- ↑ Serbske Nowiny, 16. septembra 1999. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Jurij Brězan: Krabat. Budyšin: Domowina, 1976. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Lubina Hajduk-Veljkovićowa: „Kontakt.“ W: (bjez awtora): Paternoster 2. Teksty młodych awtorow. Budyšin: Domowina, 2006. Strony 18–25.
- ↑ Handrij Zejler: Zhromadźene spisy. Zwajzk 5. 1850. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ 5,0 5,1 Jakub Lorenc-Zalěski: Serbscy rjekowje. Zberka wubranych spisow. Berlin: Volk und Wissen, 1957. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ 6,0 6,1 Jěwa-Marja Čornakec: Hołbik čornej nóžce ma. Budyšin: Domowina, 1999. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Marja Kubašec: Bosćij Serbin. Dźěl 2 . Budyšin: Domowina, 1964. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Mikławš Bjedrich-Radlubin: Legendy a druhe powědańčka. Wotćišč z Katolskoho Pósta. Serbska knihownja čo. 1. Budyšin: L. A. Donnerhakec, 1914. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Marja Młynkowa: Zhromadźene spisy. Zwjazk 1. Dny w dalinje, 1965. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Jurij Brězan: Feliks Hanuš. Dźěl 3. Budyśin: Domowina, 1975. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Jan Wornar: Dypornak ma ptačka. Budyšin: Domowina, 1974. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Handrij Zejler: Zhromadźene spisy. Zwajzk 1. 1840. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Serbske Nowiny, 26. julija 1999. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 14,11 14,12 14,13 14,14 14,15 14,16 Jan Radyserb-Wjela: Metaforiske Hrona abo Přenoški a Přirunanki w rěči Hornjołužiskich Serbow. Budyšin 1905. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Pawoł Nedo: Sorbische Volksmärchen. Systematische Quellenausgabe mit Einführung unf Anmerkungen. Bautzen: Domowina, 1956. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de
- ↑ Jan Radyserb-Wjela: Třista Metaforiskich Hronow. CMS 1901. Citowane po uni-leipzig.de: Wortschatz.de